Słowa kluczowe
nawożenie
przetwórstwo rolno-spożywcze
osady ściekowe
Jak cytować
Abstrakt
Ustabilizowane komunalne osady ściekowe oraz wybrane odpady z przetwórstwa rolno-spożywczego mogą być wykorzystywane w celach rolniczych, co wpisuje się w zagadnienia gospodarki o obiegu zamkniętym. W związku z tym wybrane pozostałości zbadano pod kątem możliwości wykorzystania ich na cele nawozowe. Następnie poddano je procesowi kompostowania w bioreaktorze, ze sztucznym napowietrzaniem. Mieszanki kompostowe sporządzono biorąc pod uwagę zawartość w nich między innymi węgla, azotu, fosforu oraz zawartość wody, a w przypadku osadu ściekowego określono także zanieczyszczenia biologiczne i zawartość metali ciężkich. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że odpady organiczne z przetwórstwa rolno-spożywczego oraz ustabilizowane komunalne osady ściekowe mogą być wykorzystane w procesie kompostowania, a otrzymany kompost charakteryzował się dobrymi właściwościami nawozowymi. Biorąc pod uwagę właściwości fizykochemiczne otrzymanego kompostu stwierdzono że może on stanowić bardzo cenny nawóz wykorzystywany jako dodatek do gleby.
Bibliografia
Act of 14 December 2012. On waste. Journal of Laws 2013, item 21. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20130000021/U/D20130021Lj.pdf
Bauman-Kaszubska, H., & Sikorski, M. (2014). Metodyczne podstawy dotyczące ocen oddziaływania na środowisko osadów ściekowych wykorzystywanych w celach rolniczych bądź przyrodniczych. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 17(2), 199-210.
Bień, J., Neczaj, E., Worwąg, M., Grosser, A., Nowak, D., Milczarek, M., & Janik, M. (2011). Kierunki zagospodarowania osadów w Polsce po roku 2013. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 14(4), 375-384.
Bożym, M., & Siemiątkowski, G. (2018). Characterization of composted sewage sludge during the maturation process: a pilot scale study. Environmental Science and Pollution Research, 25, 34332-34342. https://doi.org/10.1007/s11356-018-3335-x
Bożym, M., Dróżdż, N., & Siemiątkowski, G. (2014). Zawartość makroelementów i ich form przyswajalnych w kompostach produkowanych z odpadów zielonych. Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych, 7(15), 150-161.
Brod, E., Haraldsen, T. K., & Breland, T. A. (2012). Fertilisation effects of organic waste resources and bottom wood ash: results from a pot experiment. Agricultural Food Science, 21(4), 332-347. https://doi.org/10.23986/afsci.5159
Curci, M., Lavecchia, A., Cucci, G., & Crecchio, C. (2020). Short-Term Effects of Sewage Sludge Compost Amendment on Semiarid Soil. Soil Systems, 4(3), 48. https://doi.org/10.3390/soilsystems4030048
Czop, M., & Żydek, K. (2017). Badanie wartości nawozowej wybranych kompostów z odpadów zielonych. Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska, 19(1), 39-52.
Ding, A., Zhang, R., Ngo, H. H., He, X., Ma, J., Nan, J., & Li, G. (2021). Life cycle assessment of sewage sludge treatment and disposal based on nutrient and energy recovery: A review. Science of The Total Environment, 769, 144451. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.144451
Ghulam, S., Khan, M., Khan, M., Khan, M. A., & Khalil, S. K. (2012). Sewage Sludge: An Important Biological Resource for Sustainable Agriculture and Its Environmental Implications. American Journal of Plant Sciences, 3(12), 1708-1721. http://dx.doi.org/10.4236/ajps.2012.312209
Gorlach, E., & Mazur, T. (2002). Chemia rolna. Warszawa: PWN.
GUS. (2019). Ochrona środowiska. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/srodowisko-energia/srodowisko/ochrona-srodowiska-2019,1,20.html#
Kazanowska, J., & Szaciło, J. (2012). Analiza jakości osadów ściekowych oraz możliwość ich przyrodniczego wykorzystania. Acta Agrophysica, 19(2), 343-353.
Kirchmann, H., Börjesson, G., Kätterer, T., & Cohen, Y. (2017). From agricultural use of sewage sludge to nutrient extraction: A soil science outlook. Ambio, 46, 143-154. https://doi.org/10.1007/s13280-016-0816-3
Klaczyński, E. (2020). Zagospodarowanie komunalnych osadów ściekowych – plany i strategia działania? Forum Eksploratora, 2, 30-33. https://envirotech.com.pl/wp-content/uploads/2021/01/2020_2_forum-eksploatatora_zagospodarowanie-komunalnych-osadow-sciekowych.pdf
Kootenaei, F. G., Aminirad, H., & Ramezani, M. (2014). Composting of Sewage Sludge and Municipal Solid Waste. Nature Environment and Pollution Technology, 13(3), 553-558.
Liu, T., Kumar, M., Sanjeev, A., Awasthi, K., Duan, Y., & Zhang, Z. (2020). Effects of black soldier fly larvae (Diptera: Stratiomyidae) on food waste and sewage sludge composting. Journal of Environmental Management, 256. https://doi.org/10.1016/j.jenvman.2019.109967
Lu, Y., Wu, X., & Guo, J. (2009). Characteristics of municipal solid waste and sewage sludge co-composting. Waste Management, 29(3), 1152-1157. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2008.06.030
Maćkowiak, C. (2000). Wykorzystanie w rolnictwie produktów odpadowych o znaczeniu nawozowym. Zeszyty Nawozowe, 3a, 70-77.
Mazur, T. (2002). Consideration of fertilisation value of organic wastes. Acta Agrophysica, 70, 257-263.
Ministry of the Environment. (2018). Strategy for dealing with municipal sediments for 2019-2022. https://www.gov.pl/attachment/2846e2b3-68c7-46eb-b36e-7643e81efd9av
Moretti, S. M. L., Bertoncini, E. I., & Abreu-Junior, C. H. (2015). Composting sewage sludge with green waste from tree pruning. Sciencia Agricola, 72(5), 432-439.
National Waste Management Plan 2022. (2016). Annex to the Resolution No 88 of the Council of Ministers of 1 July 2016 (item 784). https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjPvtzqr5T5AhUGjosKHYDmCwwQFnoECAUQAQ&url=https%3A%2F%2Fbip.mos.gov.pl%2Ffileadmin%2Fuser_upload%2Fbip%2Fstrategie_plany_programy%2FDGO%2FKpgo_2022_EN.doc&usg=AOvVaw2_5befG6U1_A2Jh3A2kENw
Nedelciu, C. E., Ragnarsdóttir, K., & Stjernquist, I. (2019). From waste to resource: A systems dynamics and stakeholder analysis of phosphorus recycling from municipal wastewater in Europe. Ambio, 48(7), 741-751. https://doi.org/10.1007/s13280-018-1097-9
Piwowar, A. (2013). Zarys problematyki nawożenia w zrównoważonym rozwoju rolnictwa w Polsce. Ekonomia i Środowisko, 1(44), 143-155.
Radziemska, M., Gusiatin, Z. M., Bes, A., Czajkowska, J., Mazur, Z., Hammerschmiedt, T., Sikorski, Ł., Kobzova, E., Klik, B. K., Sas, W., Liniauskiene, E., Holatko, J., & Brtnicky, M. (2021). Can the application of municipal sewage sludge compost in the aided phytostabilisation technique provide an effective waste management method? Energies, 14(7), 1984. https://doi.org/10.3390/en14071984
Regulation of the Minister of Agriculture and Rural Development of 18 June 2008 on the implementation of certain provisions of the Act on fertilisers and fertilisation. Journal Of Laws 2008, No. 119, item 765. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20081190765/O/D20080765.pdf
Regulation of the Minister of Climate of 2 January 2020 on the waste catalogue. Journal of Laws 2020, item 10. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000010/O/D20200010.pdf
Regulation of the Minister of Environment of 11 May 2015 on waste recovery outside installations and devices. Journal of Laws 2015, item 796. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000796/O/D20150796.pdf
Regulation of the Minister of the Environment of 6 February 2015 on municipal sewage sludge. Journal of Laws 2015, No. 1, item 257. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000257/O/D20150257.pdf
Rosiek, K. (2020). Directions and Challenges in the Management of Municipal Sewage Sludge in Poland in the Context of the Circular Economy. Sustainability, 12(9), 3686. https://doi.org/10.3390/su12093686
Rutkowska, A. (2018). Ocena przestrzennego zróżnicowania odczynu gleb w polsce w latach 2008-2016. STUDIA I RAPORTY IUNG-PIB, 56(10), 9-20. https://doi.org/10.26114/sir.iung.2018.56.01
Singh, R. P., & Agrawal, M. (2008). Potential Benefits and Risks of Land Application of Sewage Sludge. Waste Manage, 28(2), 347-358. http://dx.doi.org/10.1016/j.wasman.2006.12.010
Sogn, T. A., Dragicevic, I., Linjordet, R., Krogstad, T., Eijsink, V. G. H., & Eich-Greatorex, S. (2018). Recycling of biogas digestates in plant production: NPK fertiliser value and risk of leaching. International Journal of Recycling of Organic Waste in Agriculture, 7, 49-58. https://doi.org/10.1007/s40093-017-0188-0
Stürmer, B., & Waltner, M. (2021). Best Available Technology for P-Recycling from Sewage Sludge—An Overview of Sewage Sludge Composting in Austria. Recycling, 6(4), 82. https://doi.org/10.3390/recycling6040082
Sulewski, P., Kais, K., Gołaś, M., Rawa, G., Urbańska, K., & Wąs, A. (2021). Home Bio-Waste Composting for the Circular Economy. Energies, 14(19), 6164. https://doi.org/10.3390/en14196164
Uçaroğlu, S. U., & Alkan, U. (2016). Composting of wastewater treatment sludge with different bulking agents. Journal of the Air & Waste Management Association, 66(3), 288-295. http://doi.org/10.1080/10962247.2015.1131205
Wasiak, G., Mamełka, D., & Jaroszyńska, J. (1999). Kompostowanie odpadów roślinnych z terenów zieleni miejskiej Warszawy. In J. Siuta & G. Wasiak (Eds.), Materiały I Konferencji Naukowo-Technicznej „Kompostowanie i użytkowanie kompostu” (pp. 61-69). Warszawa: Wydawnictwo Ekoinżynieria.
Wei, Y., Zhao, Y., Xi, B., Wei, Z., Li, X., & Cao, Z. (2015). Changes in phosphorus fractions during organic waste composting from different sources. Bioresource Technology, 189, 349-356. https://doi.org/10.1016/j.biortech.2015.04.031
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2023 Czasopismo Ekonomia i Środowisko