Słowa kluczowe
Jak cytować
Abstrakt
Badanie wykonane na potrzeby artykułu dotyczy próby oceny stopnia osiągniętego zrównoważonego rozwoju w prowadzonych w Polsce procesach rewitalizacji. Badaniu poddano programy rewitalizacji uchwalone w miastach na prawach powiatu, w których jednocześnie cyklicznie prowadzi się monitorowanie tego procesu. Na podstawie analizy i interpretacji tych dokumentów – w oparciu o stworzoną na potrzeby badania metodologię – oceniono prowadzone procesy w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju. Celem artykułu jest odpowiedź na pytania: (1) na ile zrealizowane projekty wpisują się w ten paradygmat, (2) w jakiej mierze przyczyniają się do jego osiągnięcia, a także (3), bardziej ogólnie, jak badać zagadnienie zrównoważonego rozwoju w procesach rewitalizacji – jest to bowiem pierwsze tego typu badanie w Polsce. Wyniki badania, świadczące o jak na razie małym zaawansowaniu i niezbyt harmonijnym prowadzeniu działań, powinny skłaniać do dalszych, bardziej pogłębionych badań na ten temat.
Bibliografia
Adewumi, A. S. (2020). Enhancing urban regeneration at the neighbourhood level: the role of sustainability assessment frameworks Emerald Open Research, 2(1). https://doi.org/10.35241/emeraldopenres.13418.2
Agenda. (2015). Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030. Resolution adopted by the United Nations General Assembly on 25th September 2015. https://kampania17celow.pl/raporty/przeksztalcamy-nasz-swiat-agenda-na-rzecz-zrownowazonego-rozwoju-2030/
Akotia, J., Manu, E., Opoku A., & Sackey, E. (2020). The role of built environment practitioners in driving the socio-economic sustainability aspects of sustainable regeneration. IN Special issue: urban regeneration for sustainable development. Construction Economics and Building, 20(2), 89–10. https://doi.org/10.5130/AJCEB.v20i2.7145
Arcadis (2018). Sustainable Cities Index. https://www.arcadis.com/campaigns/citizencentriccities/index.html
Berbesz, A. M. (2017). Zrównoważony rozwój a objęte degradacją obszary miejskie. Aspekt rewitalizacji w przestrzeni miast XXI wieku, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Organizacja i zarządzanie, 104. https://doi.org/10.29119/1641-3466.2017.104.11
Billert, A. (2007). Rewitalizacja i rozwój miast w Polsce – uwarunkowania i scenariusze w świetle doświadczeń europejskich. In P. Lorens (Ed.), Rewitalizacja miast w Polsce. Pierwsze doświadczenia. Biblioteka Urbanisty, 10, 92–105.
Borys, T. (2014). Wybrane problemy metodologii pomiaru nowego paradygmatu rozwoju – polskie doświadczenia. Optimum. Studia Ekonomiczne, 3(69), 3–21. https://doi.org/10.15290/ose.2014.03.69.01
Borys, T., Markowska, M, Kobiela K., Polus, M., Młodzianowska-Synowiec, M., Muszer, D., Glińska, M., Zarzycki, J., Kutek, K., & Ćmielewski, M. (2021). Ranking Polskich Miast Zrównoważonych. https://www.arcadis.com/pl-pl/aktualnosci/europe/poland/2021/7/ranking-polskich-miast
Brebbia, C.A, & Galiano-Garrigos, A. (Eds.). (2016). Urban Regeneration & Sustainability. Southhampton: WIT Press.
Charlot-Valdieu, C., & Outrequin Ph. (2007). Développement durable et renouvellement urbain. Des outils opérationnels pour améliorer la qualité de vie dans nos quartiers. Paris: L’Harmattan.
Charlot-Valdieu, C., & Outrequin Ph. (n.d.). Vers un renouvellement et une transformation durable des quartiers: définitions, démarches, méthodes et outils. Université de Lausanne.
Cherqui, F. (2005). Méthodologie d’évaluation d’un projet d’aménagement durable d’un quartier – méthode ADEQUA. Université de La Rochelle. https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00012089
Ciesiółka, P. (2017). Zakres badań nad uwarunkowaniami i kierunkami działań rewitalizacyjnych w Poznaniu. In P. Ciesiółka (Ed.) Uwarunkowania i kierunki działań rewitalizacyjnych w Poznaniu, vol. 1 (9–15). Poznań: Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM.
Couch, Ch. & Dennemann, A. (2000). Urban regeneration and sustainable development in Britain. The example of the Liverpool Ropewalks Partnership. Cities, 17(2), 137–147.
Deklaracja z Rio w sprawie środowiska i rozwoju. (1992). http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1992.html
Dussard, S. (2016). Assessment of sustainable neighbourhoods: form standards to cultural practices, Urban Regeneration & Sustainability. In. C.A. Brebbia, A. Galiano-Garrigos (Eds.) Urban Regeneration & Sustainability (pp. 12–22). Southhampton: WIT Press.
Evans, J., & Jones, Ph. (2008). Rethinking sustainable urban regeneration: ambiguity, creativity, and the shared territory. Environment and Planning, 40, 1416–1434. https://doi.org/10.1068/a39293
Fiedor B. (2001). Ochrona środowiska – ile rynku, ile państwa. In A. Wojtyna (Ed.) Czy ekonomia nadąża za wyjaśnianiem rzeczywistości, vol. 1 (pp. 14-16). Warszawa: PTE-Bellona.
GUS (2011). Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski. Katowice.
Gus-Puszczewicz, A. (2013). Wybrane wskaźniki zrównoważonego rozwoju. In R. Rolbiecki (Ed.). Aktualne problemy rozwoju transportu i logistyki. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Ekonomika Transportu i Logistyka, 47, 69–81.
Hemphill, L., Berry, J., & McGreal, S. (2004). An Indicator-based Approach to Measuring Sustainable Urban Regeneration Performance: Part 1, Conceptual Foundations and Methodological Framework. Urban Studies, 41(4), 725–755. https://doi.org/10.1080/0042098042000194089
Jadach-Sepioło, A. (Ed.). (2021). Ewaluacja systemu zarządzania i wdrażania procesów rewitalizacji w Polsce. Warszawa–Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Kaczmarek S. (2001). Rewitalizacja terenów przemysłowych. Nowy wymiar w rozwoju miast. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kaczmarek S. (2017). Demolowanie jako radykalne narzędzie w procesie rewitalizacji. Studia Miejskie, 28, 9–20. https://doi.org/10.25167/sm2017.028.01
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (1997). Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483.
Kornak, N. & Kostecka, J. (2018). Wybrane wskaźniki monitorowania drogi do zrównoważonego rozwoju. Polish Journal for Sustainable Development, 22(2), 65–74. https://doi.org/10.15584/pjsd.2018.22.2.8
Lee, G. K. L., & Chan, E. H. W. (2009). Indicators for evaluating environmental performance of the Hong Kong urban renewal projects. Facilities, 27(13/14), 515–530. https://doi.org/10.1108/02632770910996351
Leipzig Charter on Sustainable European Cities. (2007). Adopted on 27 May 2007. Leipzig.
Modrzewski, B., & Rybak, K. (2015). Ocena urbanistyczna LEED-ND na przykładzie Osiedla Podleśnego w Iławie. Przestrzeń i Forma, 23(1), 103–166.
Nesticò, A., Elia, C., & Naddeo, V. (2020). Sustainability of urban regeneration projects: Novel selection model based on analytic network process and zero-one goal programming. Land Use Policy, 12(99), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104831
Nowa Karta Ateńska 2003, wizja miast XXI wieku. Europejska Rada Urbanistów. Lizbona, 20 listopada 2003.
Opoku, A., & Akotia, J. (Eds.) (2020). Special issue: urban regeneration for sustainable development. Construction Economics and Building, 20(2). https://doi.org/10.5130/AJCEB.v20i2.7191
Paris Agreement (2015). United Nations. https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement.
Peng, Y., Lani, Y., Li X., & Zhang, X. (2015). An Alternative Model for Measuring the Sustainability of Urban Regeneration: The Way Forward. Journal of Cleaner Production, 109, 76-83. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.06.143
Report. (2017). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. United Nations. Oxford University Press.
Roberts, P. (2000). The evolution, definition and purpose of urban regeneration. In P. Roberts & H. Skyes (Eds.) Urban Regeneration, A Handbook (pp. 9–36). London: Sage Publications. https://doi. org/10.4135/9781446219980.n2
Siemiński J. L. (2008). Koncepcja „sustainable development” – ujęcie planistyczne (część 2). Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Polska Akademia Nauk, 3, 175–189.
The New Charter of Athens 2003. (2003). The European Council of Town Planners’ Vision for Cities in the 21st century. Firenze: Alinea Editrice. https://patterns.architexturez.net/doc/az-cf-172768
The New Leipzig Charter. (2020). The transformative power of cities for the common good. Adopted at the Informal Ministerial Meeting on Urban Matters on 30 November 2020.
Toli, A. M. & Murtagh, N. (2017). Environmental sustainability indicators in decision -making analysis on urban regeneration projects: the use of sustainability assessment tools. Working paper at the ARCOM 2017 Conference, Cambridge, UK, 4–6 September.
Topczewska, T. (2009). Lokalny program rewitalizacji a koncepcja zrównoważonego rozwoju miasta. Człowiek i Środowisko, 33(1–4), 5–22.
Ustawa. (1990). Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Tekst jednolity Dz.U. 2021 r. poz. 1372, 1834. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19900160095
Ustawa. (2001). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Tekst jednolity Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20010620627
Ustawa. (2015). Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Tekst jednolity, Dz. U. 2021 r. poz. http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20150001777
Ye, Z. (2019). Review of the Basic Theory and Evaluation Methods of Sustainable Urban Renewal. IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 281 012017. https://doi.org/10.1088/1755-1315/281/1/012017
Zheng, H.W., Shen, G., Song, J., Sun, B., & Hong, J., (2017). Neighbourhood Sustainability in Urban Renewal: An Assessment Framework. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 44(5), 903-924.
Zielona księga w sprawie spójności terytorialnej. (2008). Przekształcenie różnorodności terytorialnej w siłę, Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Komitetu Regionów i Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Bruksela, 6 października 2008 r.
Zrównoważony rozwój a objęte degradacją obszary miejskie. Aspekt rewitalizacji w przestrzeni miast XXI wiek. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria: Organizacja i Zarządzanie, 104(1979), 145–155. https://doi.org/10.29119/1641-3466.2017.104.11
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Czasopismo Ekonomia i Środowisko