Keywords
leader
leadership paradigms
decision
shared and responsible value
How to Cite
Abstract
Purpose: to identify the directions of evolution of leadership paradigms and to define characteristics and conditions of sustainable leadership now and in the future in companies focused on creating shared and responsible value. Methodology, approach: systematic review, analysis and synthesis. Examples of the leadership practices of well-known enterprises which can be benchmarks for success. Findings: The directions of evolution of leadership paradigms have been identified
and the characteristics and conditions of sustainable leadership have been defined
for the present and the future. Leadership in companies oriented towards the creation of shared and responsible value mainly requires the application of the paradigm of sustainable leadership, the pursuit of heterarchy and holarchy, partnership, group decision-making and cultural cooperation. Leadership determines an organisation’s ability to create value for the company and its stakeholders, building an organisational culture based on trust; a culture most difficult for competitors to copy. Creating shared value in an organisation provides opportunities for the company to sustainably grow in the long term. Research limitations: the potential possibility of extending the systematic review to databases other than Web of Science and Polish libraries, and of expanding the criteria for selecting and analysing examples of business practices. Practical and social implications: promoting favourable values and sustainable leadership practices in enterprises. Originality, value: a comprehensive analysis of leadership and an explanation of its importance in the creation of shared and responsible value by companies, including examples of their good and bad practices. This paper contributes to the knowledge about characteristics and conditions of sustainable leadership and fills a research gap by focusing on the link between leadership in a company and its sustainable performance. The paper also has many implications for both researchers and practitioners in the field of business management.
References
Aluchna, M. (2017). Społeczna odpowiedzialność biznesu a innowacyjność. In P. Płoszajski (Ed.), Czy społeczna odpowiedzialność firmy wspomaga jej innowacyjność? Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. (in Polish).
Armstrong, M., & Taylor, S. (2016). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Warszawa: Wolters Kluwer Polska. (in Polish).
Avery, G. C. (2005). Leadership for sustainable futures: Achieving success in a competitive world. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Avery, G. C., & Bergsteiner, H. (2011a). Sustainable leadership: Honeybee and locust approaches. Abingdon: Taylor and Francis Group.
Avery, G. C., & Bergsteiner, H. (2011b). Sustainable leadership practices for enhancing business resilience and performance. Strategy Lead, 39(3), 5–15. https://doi.org/10.1108/10878571111128766
Baldwin, W. (1987). Market Power, Competition and Antitrust Policy. Irwin: Homewood.
Baran, M. (2023). The manufacturing company microworld as a strategic management tool. The efficiency in order fulfilment. Humanities and Social Sciences, 30(4(2)), 9–22. https://doi.org/10.7862/rz.2023.hss.59
Bendell, J., & Little, R. (2015). Seeking sustainability leadership. Journal of Corporate Citizenship, 60, 13–26. https://www.jstor.org/stable/jcorpciti.60.13
Bendell, J., Sutherland, N., & Little, R. (2017). Beyond unsustainable leadership: critical social theory for sustainable leadership. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 8(4), 418–444. https://doi.org/10.1108/SAMPJ-08-2016-0048
Biłyk, A. (2017). Holokracje - empowerment w organizacji? Edukacja Ekonomistów i Menedżerów, 43(1), 157–171 https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.8169 (in Polish).
Bloom, S. L. (2023). A Biocratic Paradigm: Exploring the Complexity of Trauma-Informed Leadership and Creating PresenceTM. Behavioral Sciences, 13(5), 355. https://doi.org/10.3390/bs13050355
Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical Leadership: A Social Learning Perspective for Construct Development and Testing. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 97(2), 117–134. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2005.03.002
Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper and Row.
Buyaert, P. (2011). CSR and leadership: can China lead a new paradigm shift? Asian Journal of Business Ethics, 1, 73–77. https://doi.org/10.1007/s13520-011-0007-z
Covey, S. R. (2015). Zasady skutecznego przywództwa. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS. (in Polish).
Daft, R. L. (2015). The leadership experience. 6th edition. Beijing: Cengage Learning.
Deloitte. (2018). Zamknięty obieg-otwarte możliwości. https://odpowiedzialnybiznes.pl/publikacje/zamkniety-obieg-otwarte-mozliwosci/ (in Polish).
Denyer, D., & Tranfield, D. (2009). Producing a Systematic Review. In D.A. Buchanan & A. Bryman (Eds.), The SAGE Handbook of Organizational Research Methods (pp. 671–689). London: Sage.
Eva, N., Robin, M., Sendjayac, S., van Dierendonck, D., & Liden, R. C. (2019). Servant Leadership: A Systematic Review and Call for Future Research. The Leadership Quarterly, 30(1), 111–132. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2018.07.004
Fairtlough, G. (2007). The Three Ways of Getting Things Done. Hierarchy, Heterarchy & Responsible Autonomy in Organizations. Chicago: Triarchy Press, International Edition.
FOB. (2010). Wywiad z profesorem N. Craigiem Smithem z INSEAD Social Innovation Center, Warszawa. https://odpowiedzialnybiznes.pl/artykuly/wywiad-z-profesorem-n-craigiem-smithem-z-insead-social-innovation-center/ (in Polish).
FOB. (2012). Wspólna odpowiedzialność - rola dostaw i zakupów. https://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2014/01/Wspolna-odpowiedzialnosc_rola_dostaw_i_zakupow1.pdf (in Polish).
FOB. (2013) Wspólna odpowiedzialność. Rola innowacji. https://odpowiedzialnybiznes.pl/wp-content/uploads/2013/03/FOB-rola-innowacji-176x250-2013-03-05-calosc-pojedyczne-strony.pdf (in Polish).
Fukuyama, F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
Grajewski, P. (2010). Uwarunkowania i paradygmaty jako kategorie opisu rzeczywistości. In M. Czerska & A. Szpitter (Eds.), Koncepcje zarządzania (pp. 115–127). Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck. (in Polish).
Greenleaf, R. K. (1970). The servant as leader. Robert K. Greenleaf Publishing Center.
Grzesik, K. (2011). Konceptualizacja przywództwa w organizacji – zmiany w postrzeganiu przywództwa. Nauki o zarządzaniu, 8, 182–194. https://dbc.wroc.pl/Content/36832/PDF/Grzesik_Konceptualizacja_Przywodztwa_w_Organizacji_Zmiany_w_Postrzeganiu_2011.pdf (in Polish).
Hargreaves, A., & Fink, D. (2004). The Seven Principles of Sustainable Leadership. Educational Leadership: Journal of the Department of Supervision and Curriculum Development, N.E.A., 61(7), 8–13. https://www.researchgate.net/publication/292228904_The_Seven_Principles_of_Sustainable_Leadership
Jaegler, Y., Jaegler A., Burlat, P., Lamouri, S., & Trentesaux, D. (2018). The ConWip Production Control System: A Systematic Review and Classification. International Journal of Production Research, 56(17), 5736–5757. https://doi.org/10.1080/00207543.2017.1380325
Jankowska-Mihułowicz, M. (2011). Modele stylów podejmowania decyzji menedżerskich. Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej, Seria: Zarządzanie i Marketing, 280(18), 4, 53–64. (in Polish).
Jankowska-Mihułowicz, M. (2021). Podstawy kierowania zespołami ludzkimi w warunkach rewolucji cyfrowej. In T. Bal-Woźniak (Ed.), Kierowanie zespołami ludzkimi na miarę rewolucji cyfrowej (pp. 57–82). Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. (in Polish).
Klimas, P., & Czakon, W. (2010). Relacje z interesariuszami źródłem przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw. Prace Naukowe UE we Wrocławiu, 116, 160-168 https://www.dbc.wroc.pl/Content/121785/Klimas_Czakon_Relacje_z_interesariuszami_zrodlem_przewagi.pdf (in Polish).
Kobos, E. K., & Patejczyk, N. (2022). Przywództwo w organizacji: Charakterystyka, znaczenie, sposób zarządzania w poszczególnych sektorach. Economic and Regional Studies, 15(2), 237–249 https://doi.org/10.2478/ers-2022-0016 (in Polish).
Kołodziej, A. (2021). Przywództwo. In G. Biesok & J. Wyród-Wróbel (Eds.), Człowiek w organizacji. Zaufanie, przywództwo, zaangażowanie, satysfakcja wyd. II (pp. 37–61). Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu. (in Polish).
Kopertyńska, M. W. (2015). Przywództwo w organizacji czynnikiem sukcesu. Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji CIII, 3695, 253–261. https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/116963/PDF/21_Kopertynska_M_W_Przywodztwo_w_organizacji_czynnikiem_sukcesu.pdf (in Polish).
Kowalska, K. (2012). Rozwój polskich sieci detalicznych jako sposób ograniczania siły rynkowej międzynarodowych korporacji handlowych. Warszawa: Wydawnictwo Difin. (in Polish).
Kowalska, K. (2021). Źródła sukcesu firmy ASTOR na polskim rynku. In Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego (pp. 83-96). Kraków: Wydawnictwo UKEN. (in Polish).
Kozak, R. (2012). Nawet najlepsza strategia nie zadziała, jeśli.... https://www.youtube.com/watch?v=bhrbgvm6uIY (in Polish).
Kozielski, R. (2012). Każdy może być prekursorem. https://www.youtube.com/watch?v=CSvEiwWp0n8 (in Polish).
Kozielski, R. (2017a). Biznes nowych możliwości. Czterolistna koniczyna – nowy paradygmat biznesu Piaseczno: Wydawnictwo Nieoczywiste, wyd. II. (in Polish).
Kozielski, R. (2017b). Czterolistna koniczyna źródłem sukcesu firmy. https://www.youtube.com/watch?v=BHpQlaCO2Bg&t=7s (in Polish).
Koźmiński, A. K. (2004). Zarządzanie w warunkach niepewności. Podręcznik dla zaawansowanych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
Koźmiński, A. K. (2013). Ograniczone przywództwo. Warszawa: Wydawnictwo Poltext. (in Polish).
Krupa-Dominiczewska, M. (2018). Istota i sposoby pojmowania przywództwa strategicznego w naukach o zarządzaniu. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 357, 9–19. https://www.ue.katowice.pl/fileadmin/user_upload/wydawnictwo/SE_Artyku%C5%82y_341_360/SE_357/01.pdf (in Polish).
Kwiatkowski, S. (2000). Przedsiębiorczość intelektualna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (in Polish).
Laloux, F. (2015). Pracować inaczej. Nowatorski model organizacji inspirowany kolejnym etapem rozwoju ludzkiej świadomości. Warszawa: Wydawnictwo Studio Emka. (in Polish).
Liao, Y. (2022). Sustainable leadership: A literature review and prospects for future research. Frontiers in Psychology, 13, 1045570. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.1045570
Lichtarski, J. (2017). Wielość i zmienność władzy a stosowany styl kierowania – w poszukiwaniu współzależności. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 463, 310–320. https://doi.org/10.15611/pn.2017.463.26 (in Polish).
Maak, T., & Pless, N. M. (2006). Responsible leadership: A relational approach. In N. Pless & T. Maak (Eds.), Responsible leadership (pp. 53–73). London: Routledge.
Miąsek, D., & Bliźniuk B. (2014). Samoprzywództwo i Spiral Dynamics – implikacje dla coachingowego stylu zarządzania. Coaching Review, 1, 15–29 https://repozytorium.kozminski.edu.pl/entities/publication/3b3afe01-3100-48d5-948c-b9928afab47c (In Polish).
Morgan, J. (2022). Przywódca przyszłości: 9 postaw i umiejętności przywódców przyszłej dekady. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS. (in Polish).
Mycielska, M. (2022). Nowy wymiar kultury organizacyjnej 2022. https://www.youtube.com/watch?v=hDZsU8IVwg0 (in Polish).
Neck, C. P., & Houghton, J. D. (2006). Two decades of self‐leadership theory and research: Past developments, present trends, and future possibilities. Journal of Managerial Psychology, 21(4), 270–295. https://doi.org/10.1108/02683940610663097
OECD. (1998). Buyer Power of Large Scale Multiproduct. Paryż: Reatilers.
Piwowar-Sulej, K., & Iqbal, Q. (2023). Leadership styles and sustainable performance: A systematic literature review. Journal of Cleaner Production, 382, 134600. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.134600
Polak, P. (2016). Znaczenie relacji partnerskich w zarządzaniu łańcuchem dostaw – zastosowanie koncepcji Vested jako źródło przewagi konkurencyjnej we współczesnym biznesie. In K. Rutkowski (Ed.), Zarządzanie łańcuchem dostaw w XXI wieku. W poszukiwaniu nowych źródeł przewagi konkurencyjnej (pp. 154-160). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH. (in Polish).
Porter, M., & Kramer, M. (2011). Creating Shared Value. https://hbr.org/2011/01/the-big-idea-creating-shared-value
Quarshie, A. M., Salmi, A., & Leuschner, R. (2016). Sustainability and Corporate Social Responsibility in Supply Chains: The State of Research in Supply Chain Management and Business Ethics Journals. Journal of Purchasing and Supply Management, 22(2), 82–97. https://doi.org/10.1016/j.pursup.2015.11.001
Rok, B. (2009). Czy przywództwo etyczne w działalności gospodarczej jest możliwe? Prakseologia, 149, 187–204. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-74bba4d8-f475-43aa-b70b-cb401c184586/c/Prakseologia_149_2009_s.187_204.pdf (in Polish).
Satterwhite, R., Sarid, A., Cunningham, C. M., Goryunova, E., Crandall, H. M., Morrison, J. L., Sheridan, K., & Miller, W. M. (2020). Contextualizing Our Leadership Education Approach to Complex Problem Solving: Shifting Paradigms and Evolving Knowledge: Priority 5 of the National Leadership Education Research Agenda 2020-2025. Journal Of Leadership Studies, 14(3), 63–71. https://doi.org/10.1002/jls.21717
Sikorski, C. (2015). Źródła i formy zachowań organizacyjnych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. (in Polish).
Silva, C. S., Magano, J., Matos, A., & Nogueira, T. (2021). Stainable Quality Management Systems in the Current Paradigm: The Role of Leadership. Sustainability, 13(4), 2056. https://doi.org/10.3390/su13042056
Sims, H. P., & Manz, Ch. C. (1999). Company of Heroes. Unleashing the power of self-leadership. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Siwińska, M. (2021). Kultura organizacyjna oparta na partnerstwie i zaufaniu. https://tygrysybiznesu.com.pl/kultura-organizacyjna-oparta-na-partnerstwie-i-zaufaniu/ (in Polish).
Stankiewicz, M. J. (2002). Konkurencyjność przedsiębiorstwa. Budowanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w warunkach globalizacji. Toruń: Dom Organizatora. (in Polish).
Stankiewicz-Mróz, A. (2019). Przywództwo rozproszone jako paradygmat przywództwa w organizacjach XXI wieku. https://www.researchgate.net/publication/334001028_PRZYWODZTWO_ROZPROSZONE_JAKO_PARADYGMAT_PRZYWODZTWA_W_ORGANIZACJACH_XXI_WIEKU (in Polish).
Sulyma, A. (2023). Model stylów przywództwa młodych liderów MŚP województwa śląskiego [Doctoral dissertation]. Akademia WSB. (in Polish).
Suriyankietkaew, S. (2013). Emergent Leadership Paradigms for Corporate Sustainability: A Proposed Model. The Journal of Applied Business Research, 29(1), 173–182. https://doi.org/10.19030/jabr.v29i1.7565
Szczerski, T. (2012). Planowanie jako walka z niepewnością. In B. Glinka & M. Kostera (Eds), Nowe kierunki w organizacji i zarządzania. Organizacje, konteksty, procesy zarządzania (pp. 433-446). Warszawa: Oficyna a Wolters Kluwes Business. (in Polish).
Tannenbaum, R., & Schmidt, W. (1973). How to choose a leadership pattern. Harvard Business Review, 36(2), 95–101. https://hbr.org/1973/05/how-to-choose-a-leadership-pattern
Tchibo. (2024). Czas na nowe pomysły. https://www.tchibo.pl/time4green-c400096574.html
Tourish, D., & Pinnington, A. (2002). Transformational Leadership, Corporate Cultism and the Spirituality Paradigm: An Unholy Trinity in the Workplace? Human Relations, 55(2), 147–172. https://doi.org/10.1177/0018726702055002181
Van Dierendonck, D. (2011). Servant Leadership: A Review and Synthesis. Journal of Management, 37(4), 1228–1261. https://doi.org/10.1177/0149206310380462
Van Dierendonck, D., & Nuijten, I. (2011). The Servant Leadership Survey: Development and Validation of a Multidimensional Measure. Journal of Business and Psychology, 26, 249–267. https://doi.org/10.1007/s10869-010-9194-1
Walsh, M. (2020). Algorytmiczny lider: jak być inteligentnym, gdy maszyny są inteligentniejsze od nas. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie. (in Polish).
Wilenius, M. (2014). Leadership in the sixth wave-excursions into the new paradigm of the Kondratieff cycle 2010-2050. European Journal of Futures Research, 2, 36. https://doi.org/10.1007/s40309-014-0036-7
World Economic Forum. (January 2024). The Global Risks Report 2024. https://www.weforum.org/publications/global-risks-report-2024/
Woźniak, J. (2011). Paradygmaty w zarządzaniu. Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, 25, 713–725. https://doi.org/10.62961/th5j5605 (in Polish).
Young, M. (1958). The rise of the meritocracy. London: Thames & Hudson.
Zgrzywa-Ziemak, A. H., Walecka-Jankowska, K. A., & Zimmer, J. (2025). The effect of organizational learning on business sustainability – the role of distributed leadership. The Learning Organization, 32(1), 7–34. https://doi.org/10.1108/TLO-11-2022-0135
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2025 Economics and Environment