Abstrakt
Streszczenie: Artykuł podejmuje próbę analizy instrumentów urbanistyki operacyjnej stosowanych do zarządzania przestrzenią w procesach rewitalizacji prowadzonych na terenach miejskich. Analizie porównawczej poddano dokumenty planistyczne opracowywane na potrzeby wdrażania polityki rewitalizacyjnej: koncepcje urbanistyczne oraz miejscowe plany rewitalizacji. Instrumenty te zestawiono z master planami, wykorzystywanymi powszechnie w praktyce rewitalizacyjnej miast niemieckich, a także w doświadczeniach miast polskich. W artykule został przedstawiony mechanizm wpływu narzędzi urbanistyki operacyjnej na zakres i charakter procesu rewitalizacji. Ocenie została poddana skala tego wpływu, z punktu widzenia tempa realizacji celów zrównoważonego rozwoju na miejskich obszarach zdegradowanych.
Bibliografia
Act on Revitalisation. (2015). Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji. Dz.U. 2015 poz. 1777. Sejm. Min. Właściwy ds. Budownictwa, Lokalnego Planowania i Zagospodarowania przestrzennego oraz Mieszkalnictwa. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20150001777
Agenda. (2017). Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030: W kierunku pomyślnego wdrożenia w Polsce Seria „Lepsza Polityka Państwa” OECD. https://www.oecd.org/poland/Better-Policy-Series-Poland-Nov-2017-PL.pdf
C40 Cities. Integrating Climate Adaptation. (2020) A toolkit for urban planners and adaptation practitioners C40 Cities. https://www.c40knowledgehub.org/s/article/Integrating-Climate-Adaptation-A-toolkit-for-urban-planners-and-adaptation-practitioners?language=en_US
CSO. (2018). Rewitalizacja w gminie Edycja 2018. Central Statistical Office. Warsaw, Poland.
Environmental Protection Law. (2001). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627. Sejm. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20010620627
International Guidelines on Urban and Territorial Planning (2015). United Nations Human Settlements Programme. https://unhabitat.org/international-guidelines-on-urban-and-territorial-planning
Jadach-Sepioło, A. (Ed.). (2018). Gminny Program rewitalizacji. Praktyczny poradnik dla mieszkańców i władz lokalnych. Warszawa: MIiB.
Jarczewski, W. (Ed.). (2009). Przestrzenne aspekty rewitalizacji – śródmieścia, blokowiska, tereny poprzemysłowe, pokolejowe i powojskowe. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Kochanowski, M., Ossowicz, T., Furman, S., & Korzeń, J. (2009). Miasto – przestrzeń kontaktów i porozumienia. Ku nowej doktrynie urbanistycznej, In E. Cichy-Pazder, T. Markowski (Eds.) Nowa urbanistyka – nowa jakość życia, Materiały III Kongresu Urbanistyki Polskiej, Warszawa: Urbanista.
Lang, J. (2006). Urban Design: A typology of procedures and products. Amsterdam, Boston, Heidelberg, London, New York, Oxford, Paris, San Diego, San Francisco, Singapore, Sydney, Tokyo: Elsevier, Architectural Press.
Lerner, J. (2006). Curitiba, In Capital Regions Congress, Planning and Sustainable Development of Metropolitan Capital Regions (pp. 473–494). Madrid: Comunidad de Madrid.
Lynch, K. (1981). Good City Form, Cambridge, Massachusetts, London: MIT Press.
Majda, T., & Mironowicz, I. (Eds.). (2017). Manifesty urbanistyczne w poszukiwaniu współczesnego modelu miasta. Warszawa: Biblioteka Urbanisty Vol. 15.
Masterplan Gartenstadt Drewitz (2011). Landeshauptstadt Potsdam. Gartenstadt Drewitz Fortschreibung Städtebauliches Konzept und Werkstattverfahren. https://www.potsdam.de/gartenstadt-drewitz, https://www.potsdam.de/sites/default/files/documents/masterplan_gartenstadt_drewitz.pdf
Miasto Kalisz. (2017). Resolution no. XXV / 313/2016 of the Kalisz City Council on the designation of a degraded area and revitalisation area, for which the revitalisation programme was developed and adopted by Resolution no. XLI / 512/2017 of the Kalisz City Council on 27 July 2017. https://www.bip.kalisz.pl/uchwaly/2017_41_512.pdf
Miasto Wałbrzych. (2020). Municipal Revitalization Program for the City of Wałbrzych for 2016-2025. Adopted by Resolution No. XXVI / 266/20 of September 25, 2020,
on the adoption of changes to the Municipal Revitalization Program for the City of Wałbrzych for 2016-2025. https://bip.um.walbrzych.pl/uchwala/32801/uchwala-nr-xxvi-266-20
Miasto Wrocław. (2005). Lokalny Program Rewitalizacji Wrocławia na lata 2005 – 2006 i lata 2007–2013. Uchwała Nr XLIV/2969/05 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 8 grudnia 2005 r. http://uchwaly.um.wroc.pl/uchwala.aspx?numer=XLIV/2969/05
Miasto Wrocław. (2009). Uchwała Nr XXXI/1037/09 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Wsparcia oraz przyjęcia programu przedsięwzięć rewitalizacyjnych współfinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2003–2013 (późniejsze aktualizacje: 2011, 2012, 2013). http://uchwaly.um.wroc.pl/uchwala.aspx?numer=XXXI/1037/09
Miasto Wrocław. (2016). Lokalny Program Rewitalizacji na lata 2016–2018 przyjęty uchwałą nr XXIII/496/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 kwietnia 2016 r. w sprawie „Lokalnego Programu Rewitalizacji na lata 2016–2018”. http://uchwaly.um.wroc.pl/uchwala.aspx?numer=XXIII/496/16
Miejscowy Plan Rewitalizacji Jabłkowskiego-Podgórze (2021). Uchwała nr XLVI/636/2021 Rady Miasta Kalisza z dnia 25 listopada 2021 r. https://www.bip.kalisz.pl/uchwaly/2021_46_636.pdf
Ministry of Development. (2016). Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014–2020 MR/H 2014-2020/20(2)08/2016. https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/23916/Wytyczne_dot_rewitalizacji_po_aktualizacji-zatwierdzone02082016clear.pdf
New Urban Agenda. (2016). Nowa Agenda Miejska. Habitat III. United Nations. https://habitat3.org/wp-content/uploads/NUA-Polish.pdf
New Leipzig Charter. (2020). Nowa Karta Lipska. Transformacyjna siła miast na rzecz wspólnego dobra. Przyjęta na nieformalnym spotkaniu ministrów państw członkowskich UE ds. miejskich w dniu 30 listopada 2020 r. https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/nowa-karta-lipska-i-agenda-terytorialna-ue-2030-przyjete-przez-ministrow-krajow-wspolnoty-europejskiej
Ohst, P., Westphal, J. M., Bolduan, R., Schmidt, U., Habermann-Nieße, K., Jütting, L., Jahn, K., Klaus-Clausnitzer, K. D., Mazur, H., & Waack, R. (2014). Integriertes Energie – und Klimaschutzkonzept Potsdam-Drewitz. Gartenstadt Drewitz Auf dem Weg zum emissionsfreien Stadtteil. Endbericht: Langfassung. Landeshauptstadt Potsdam Fachbereich Stadtplanung und Stadterneuerung, Pro Potsdam GmbH,
Energie und Wasser Potsdam GmbH, plan zwei – Stadtplanung und Architektur, BEI – Bremer Energie Institut, PGT – Umwelt und Verkehr GmbH. https://www.potsdam.de/gartenstadt-drewitz
Oscilowicz, E., Lewartowska, E., Levitch, A., Luger, J., Hajtmarova, S., O’Neill, E., Planas Carbonell, A., Cole, H., Rivera Blanco, C., & Monroe, E. (2021). Policy and planning tools for urban green justice. Fighting displacement and gentrification and improving accessibility and inclusiveness to green amenitie. http://www.bcnuej.org/wp-content/uploads/2021/04/Toolkit-Urban-Green-Justice.pdf
Ossowicz, T. (2003). Metoda ustalania kolejności przedsięwzięć polityki przestrzennej miasta wielkiego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechnik i Wrocławskiej.
Ossowicz, T. (2004). Wątki miasta idealnego w urbanistyce Wrocławia, In K. Lewandowski (Ed.). Miasto Wrocław. Przestrzeń komunikacji i transportu (p. 37–48). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Ossowicz, T. (2013). Hierarchical vs Network City Structure in Planning, In J. Teixeira (Ed.) A Centenary of Spatial Planning in Europe (pp. 145–156). ECTP-CEU, Osman.
Ossowicz, T. (2016). Forecasting of moving out inhabitants and various activities from their spaces. Architectus, 3(47), 33–41.
Ossowicz, T. (2019). Urbanistyka operacyjna. Zarys teorii. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Pancewicz, Ł. (2012). Znaczenie przedsięwzięć urbanistycznych o dużej skali jako narzędzia kształtowania polityki rozwojowej miast oraz możliwości jego zastosowania w Polsce. Rozprawa doktorska. Politechnika Gdańska.
Penc, J. (1997). Leksykon biznesu. Warszawa: Placet.
Rey, E., Laprise, M., & Lufkin, S. (2022). Neighbourhoods in Transition. Brownfield Regeneration in European Metropolitan Areas. Springer. https://link.springer.com/book/10.1007/978-3-030-82208-8
Suchorzewski, W. (2010). Rola transportu w kształtowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej miast, Czasopismo Techniczne – Technical Transactions. Architektura – Architecture, 1-A/2010, 3, 107, 31–44.
Szlachetko, J. H. (2017). Local Revitalization Plan and Local Spatial Development Plan. Comparison. Metropolitan, 1 (7), 40–59.
Ziobrowski, Z., & Jarczewski, W. (Eds.). (2010). Rewitalizacja miast polskich – diagnoza, Vol. 8. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Zuziak, Z. K. (2008). O tożsamości urbanistyki. Kraków: Politechnika Krakowska.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Czasopismo Ekonomia i Środowisko